Πάσχα στην Κέρκυρα
Ένα νησί απαράμιλλης ομορφιάς η Κέρκυρα, μαγεύει από την πρώτη στιγμή που κάποιος την αντικρίζει, ντύνεται με τα καλά της, ετοιμάζεται να υποδεχτεί τους επισκέπτες της για τις Άγιες ημέρες του Πάσχα. Η Μεγάλη Εβδομάδα στην Κέρκυρα ιδιαίτερη και τόσο διαφορετική από οποιοδήποτε άλλο μέρος, είναι γεμάτη από μοναδικά έθιμα και εκδηλώσεις, καθιστώντας βέβαιο ότι όλοι όσοι επιλέξουν να περάσουν τις άγιες ημέρες του Πάσχα στο νησί της Κέρκυρας, θα φύγουν με τις καλύτερες αναμνήσεις.
Ένα πάντρεμα πολιτισμών, θρησκειών και εθίμων, με πλήθος παραδόσεων που κρατούν για χρόνια, έρχονται και γίνονται ένα με τα κάστρα, τα ψηλά κτήρια, τα καντούνια. Μια ολάνθιστη ανοιξιάτικη Κέρκυρα γεμάτη μουσικές, μυρωδιές και χρώματα, δίνοντας μας την υπόσχεση για ένα Πάσχα αλλιώτικο, μοναδικό στον κόσμο.
Παρασκευή, (παραμονή του Λαζάρου)
Απόγευμα Παρασκευής στις 6μ.μ. εκδήλωση του Λυκείου Ελληνίδων Κέρκυρα στον Ι.Ν. Αγίου Ιωάννη Πόλεως, με την συμμετέχει της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας (Παλαιά).
Σάββατο του Λαζάρου
Είμαστε μία ανάσα από την Εβδομάδα των Παθών . Με την ανάσταση του Λαζάρου, φίλου και μαθητή του Ιησού, ουσιαστικά προαναγγέλλεται η Ανάσταση του Κυρίου.
Το πρωϊ στις 11:30, από τον Ι. Ναό του Αγίου Νικολάου των Γερόντων και Αγίου Λαζάρου, ξεκινούν χορωδιακά σύνολα απ’ όλο το νησί, τα οποία ερμηνεύουν τα Κάλαντα του Λαζάρου. Οι χορωδίες ψάλουν σε διάφορα σημεία του ιστορικού κέντρου και εντέλει συναντώνται στις 12:30 για να ψάλουν τα Κάλαντα στο Παλαιό Δημαρχείο της πόλης. Η εκδήλωση διοργανώνεται από τον «Φορέα Κορφιάτικης Έκφρασης». Το βράδυ στις 20:30 η μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας θα πραγματοποιήσει στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας την καθιερωμένη συναυλία της.
Έθιμα της ημέρας είναι «οι λαζαρίνες», μικρά κορίτσια με καλαθάκια γεμάτα λουλούδια να περνάνε από σπίτι σε σπίτι και να τραγουδούν τα «Λαζαρικά» δηλ τα κάλαντα του Λαζάρου. Όσοι ακούν τα κάλαντα δίνουν στα παιδιά αυγά, φρούτα ή χρήματα. Επίσης το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνονται και τα «Λαζαράκια», ψωμάκια ή κουλουράκια που φτιάχνουν στα σπίτια οι νοικοκυρές, σε σχήμα ανθρώπου, με τα χέρια σταυρωμένα όπως ήταν ο Λάζαρος και στα μάτια βάζουν γαρίφαλα. Η παράδοση θέλει όσα παιδιά έχει το σπίτι τόσα και τα «Λαζαράκια» που ψήνονται.
Κυριακή των Βαΐων
Την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου Του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπου οι Ιουδαίοι Τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάϊα ή βάγια (κλάδους φοινίκων) και απλώνοντας στο έδαφος τα ρούχα τους ζητωκραύγαζαν «Ωσαννά, ευλογημένος ὁ ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου». Στην εκκλησία μοιράζονται τα βάγια που έχουν προηγουμένως ευλογηθεί κατά την ακολουθία του όρθρου, ενώ το απόγευμα ξεκινούν οι ακολουθίες του Νυμφίου με την περιφορά εντός των ναών.
Στην πόλη της Κέρκυρας κατά τις 11.00 το πρωί τελείται λιτανεία του πολιούχου του νησιού Αγίου Σπυρίδωνος. Η λιτανεία αυτή γίνεται προς τιμήν του Αγίου Σπυρίδωνα που το 1629 απάλλαξε τους Κερκυραίους από τη θανατηφόρα επιδημία της πανώλης. Συνοδεία και των 18 φιλαρμονικών του νησιού, περιφέρονται κατά μήκος των παλιών ενετικών οχυρωματικών τειχών της πόλης, σταματώντας σε διάφορα σημεία για να πραγματοποιήσουν παρακλήσεις και δεήσεις, καθιστώντας την λιτάνευσή αυτή του Αγίου ως την μεγαλύτερη σε διαδρομή. Μετά το πέρας της λιτανείας οι φιλαρμονικές παρελαύνουν παίζοντας χαρούμενα εμβατήρια.
Το έθιμο θέλει Κυριακή των Βαΐων να τρώμε ψάρι όπως το παραδοσιακό φαγητό στακοφίσι ή μπακαλιάρος σκορδαλιά.
Το βράδυ στις 21:00 γίνεται στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο, η καθιερωμένη θρησκευτική συναυλία του Μουσικού Σώματος της Φιλαρμονικής Ένωσης Κέρκυρας «Καποδίστριας» σε συνεργασία με την Χορωδία του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Κέρκυρας με έργα Bach, Wagner κ.ά. Την ίδια ώρα, στις 20:30 στο Περιστύλιο των Ανακτόρων θα πραγματοποιηθεί συναυλία θρησκευτικής μουσικής με τα τμήματα της Χορωδίας Κέρκυρας.
Μεγάλη Δευτέρα
Αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας, στους ναούς τελείται η ακολουθία του Νυμφίου. Κατά την παράδοση, στα σπίτια της Κέρκυρας οι νοικοκυρές ζυμώνουν και ψήνουν τις «φογάτσες» τα στρογγυλά παραδοσιακά τσουρέκια, αλλά και τις «κολομπίνες», που είναι μικρά τσουρέκια σε σχήμα πλεξούδας στολισμένες με ένα κόκκινο αυγό και ένα φτερό, έτσι ώστε να θυμίζουν περιστέρι, ένα έθιμο του Πάσχα που κρατάει από τους Ενετούς.
Κάθε χρόνο τη Μεγάλη Δευτέρα, στις 20:00 στο Δημοτικό Θέατρο της Κέρκυρας πραγματοποιείται συναυλία της Φιλαρμονικής «Μάντζαρος» με έργα εμπνευσμένα από τα Άγια Πάθη της θρησκευτικής μουσικής. Στις 21:00 έχουμε συναυλία της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών με θρησκευτική μουσική στον Καθεδρικό Ναό των Καθολικών των Αγίων Ιακώβου και Χριστοφόρου (Duomo).
Μεγάλη Τρίτη
Στις εκκλησίες το βράδυ της Μ. Τρίτης ψάλλετε ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης με το τελευταίο τροπάριο στην ακολουθία, αυτό της Βυζαντινής μοναχής και ποιήτριας Κασσιανής. Χορωδίες τόσο στην πόλη όσο και στα χωριά, ψάλλουν τροπάρια και ύμνους στους ναούς αλλά και υπαίθρια, μπάζοντας τον κόσμο στο κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδας.
Την Μεγάλη Τρίτη, 20:30 Θρησκευτική συναυλία του μουσικού συνόλου «Brass Enseble» με τη συμμετοχή της Δημοτικής Χορωδίας «Δημόδοκος», στον Ναό Αγίου Γεωργίου Παλαιού Φρουρίου.
Ενώ στις 21:30 στο περιστύλιο των παλαιών Ανακτόρων, διοργανώνεται μουσική ποιητική βραδιά από τον Οργανισμό Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων(Ο.Κ.Ε.) με θέμα «Από τον Γολγοθά στην Ανάσταση». Διοργανώνεται από τον Οργανισμό Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων (Ο.Κ.Ε.) στο Περιστύλιο των Ανακτόρων Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου (παλαιά Ανάκτορα).
Μεγάλη Τετάρτη
Στις εκκλησίες τελείται ο Εσπερινός των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων και το απόγευμα το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου, όπου λαμβάνουμε το Χρίσμα.
Κάθε χρόνο την Μεγάλη Τετάρτη στις 19:00 στον Ι.Ν. Αγ. Πάντων στην πόλη, ψάλετε η Ακολουθία του Νιπτήρα από τη Χορωδία Εκκλησιαστικής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως «Ο Άγιος Αρσένιος», προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτη Κερκύρας κ.κ. Νεκταρίου, ενώ στις 20:30 στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τη Δημοτική Χορωδία Κέρκυρας «San Giacomo» με συνοδεία εκκλησιαστικής μουσικής.
Μεγάλη Πέμπτη
Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και στο τέλος οι πιστοί μεταλαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία, ενώ το απόγευμα προς βράδυ γίνεται η Ακολουθία των Αγίων και Αχράντων Παθών ή Δώδεκα Ευαγγελίων, στην οποία αναγιγνώσκονται 12 περικοπές από τα 4 Ευαγγέλια σχετικά με τα Άγια Πάθη του Χριστού, από το Μυστικό Δείπνο μέχρι την Ταφή. Παράλληλα γίνεται και η έξοδος του Τιμίου Σταυρού με τον Εσταυρωμένο από την Αγία Τράπεζακαι η περιφορά του σε όλο τον χώρο του ναού, ενώ ψάλλετε το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου».
Στον Καθολικό Καθεδρικό Ναό «Duomo» της Κέρκυρας, στις 20:00 έχουμε την «Τέλεση του Νιπτήρα», όπου ο Αρχιεπίσκοπος των Καθολικών πλένει τα πόδια 12 παιδιών, ως αναπαράσταση της νίψεως των ποδιών των Αποστόλων από τον Ιησού και δώδεκα κεριά σβήνουν διαδοχικά κάθε φορά που ολοκληρώνεται ένα από τα 12 Ευαγγέλια που διαβάζονται. Ακολουθεί, αργά το βράδυ, η τελετή της Αγίας Ώρας (προσκύνηση της Θείας Ευχαριστίας Παναχράντου Μυστηρίου).
Κατά την ακολουθία των Αγίων Παθών, σε χωριά του νησιού αναβιώνει το έθιμο του πλεξίματος το «γαϊτανάκι», όπου κατά την διάρκεια ανάγνωσης των Ευαγγελίων οι γυναίκες πλέκουν με μεταξωτές κλωστές ένα κορδονάκι, το οποίο φυλάνε στο σπίτι ή το φοράνε ως φυλακτό.
Το απόγευμα στην πόλη της Κέρκυρας, τα φώτα των φαναριών στους δρόμους, καθώς επίσης στα Ανάκτορα, στο Λιστόν , αλλά και ο σταυρός που βρίσκεται πάνω στο παλαιό φρούριο, αλλάζουν φωτισμό και το χρώμα τους είναι πλέον μωβ, σε ένδειξη του πένθους που επικρατεί στο νησί από το Θείο Δράμα.
Το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης, πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται κάτω από τα παράθυρα των φιλαρμονικών της πόλης για να ακούσει την πρόβα generale των κομματιών που θα παιχτούν την επομένη.
Μεγάλη Παρασκευή
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος με την Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και τον Εσπερινό της Αποκαθήλωσης του Νυμφίου, όπου στις 11:00 σε όλους τους ναούς του νησιού, οι ιερείς υπό τον νεκρώσιμο ήχο της καμπάνας, κατεβάζουν τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και Τον τυλίγουν σε καθαρό λευκό σεντόνι για την περιφορά του εντός του ναού. Ο Επιτάφιος ετοιμάζεται ανάλογα την ενορία Μ. Πέμπτη ή Μ. Παρασκευή πρωί και Μ. Παρασκευή μεσημέρι εκτίθεται για προσκύνηση από τους πιστούς. Το βράδυ οι πιστοί παρακολουθούν με κατάνυξη τον όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου και την Ακολουθία του Επιταφίου, ενώ ψάλλονται τα «Εγκώμια» σε τρεις στάσεις: Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ (α΄ στάση), Ἄξιόν ἐστί (β΄ στάση), και Αἱ γενεαὶ πᾶσαι (γ΄ στάση),
Στην πόλη της Κέρκυρας, οι επιτάφιοι ξεκινούν τις περιφορές τους μέσα στα καντούνια της πόλης με συγκεκριμένη σειρά, από τις 2 το μεσημέρι και ολοκληρώνονται στις 10 το βράδυ συνοδευόμενοι από Τόρτσες (μεγάλα κεριά), λάβαρα, Σκόλες (φλάμπουρα) και Μανουάλια (βενετσιάνικα φανάρια), όλα τους στραμμένα στο πλάι σε ένδειξη πένθους. Στην περιφορά των επιταφίων συμμετέχουν επίσης τμήματα χορωδιών, φιλαρμονικών, σχολεία, πρόσκοποι, οδηγοί, μικρά κορίτσια με καλαθάκια γεμάτα λουλούδια και οι πιστοί της εκάστοτε ενορίας.
Η περιφορά των 33 επιταφίων στην πόλη της Κέρκυρας είναι αναμφισβήτητα η πιο εντυπωσιακή στην Ελλάδα, με τις χορωδίες να ψέλνουν το «Αι γενεαί πάσαι» και τις φιλαρμονικές να καθηλώνουν τους επισκέπτες του νησιού παίζοντας πένθιμα εμβατήρια όπως το Amletto ,το Lacrime Calde και το Adaggio, οι οποίες προκειμένου να μπορέσουν να συνοδεύσουν όλους τους επιταφίους που περιφέρονται συνεχώς στην πόλη της Κέρκυρας μέχρι και το βράδυ χωρίζονται σε μικρότερα τμήματα.
Περιφορές Επιταφίων
12:30 Ι.Ν. Αγίας Ειρήνης (Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο)
Ι.Ν. Αγίου Αρτεμίου (Αστυνομική Διεύθυνση Παλαιό Νοσοκομείο)
14:00 Ι.Ν. Παντοκράτορος (Καμπιέλο)
Ι.Ν. Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης (Νέο Φρούριο). Οργάνωση: Ναυτικός Σταθμός Κέρκυρας
15:45 Ι.Ν. Αγ. Νικολάου των Λουτρών (Πύλη Αγ. Νικολάου). Οργάνωση: ΣΥΠΑΠ Κέρκυρας– Π.Ε. Προσκόπων Κέρκυρας
16:00 Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Παλαιό Φρούριο). Οργάνωση: Οργανισμός Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων
16:30 Ι.Ν. Αγ. Παντελεήμονος (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο)
17:00 Ι. Μονή Αγ. Ευφημίας (Mon Repos)
17:30 Ι. Μονή Υ.Θ. Κασσωπίτρας (Φιγαρέτο)
Ι.Ν. Αναλήψεως (Ανάληψη)
Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Μαντούκι)
18:00 Ι.Ν. Αγ. Πάντων (Πόλεως)
Ι.Ν. Αναστάσεως (Α’ Δημ. Νεκροταφείο)
Ι.Μονή Αγ. Θεοδώρων (Στρατιά)
18:30 Ι.Ν. Αγ. Σοφίας (Εβραϊκή)
Ι.Ν. Αγ. Παρασκευής (Πόρτα Ρεμούντα)
19:00 Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου (Σπηλιά)
Ι.Ν. Αγ. Τριάδος (Γαρίτσα)
Ι.Ν. Αγ. Κων/νου και Ελένης (Κουλίνες)
Ι.Ν. Κοιμήσεως Υ.Θ. Μαμάλων (Λόφος Κογεβίνα)
Ι.Ν. Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου (Γαρίτσα)
19:15 Ι.Ν. Υ.Θ. Βλαχερνών (Γαρίτσα)
19:30 Αγ. Ελευθερίου (Κοφινέτα)
19:30 Ι.Ν. Αγ. Σπυρίδωνος Σαρόκου (Κωτσέλα)
Ι.Ν. Αγίων Τριών Μαρτύρων (Γαρίτσα)
Ι.Ν. Υ.Θ. Φανερωμένης / Παναγία των Ξένων (Πλακάδα του Αγίου)
20:00 Ι.Ν. Αγ. Βασιλείου (Πίνια)
Ι.Ν. Αγ. Ιωάννου του Λάζου (Κεφαλομάντουκο)
Ι.Ν. Αγ. Βαρβάρου (Ποταμός)
Ι.Ν. Αγ. Νικολάου Αλυκών (Αλυκές)
I.N. Αγ. Πάντων (Γουβιών)
20:15 Ι.Ν. Αγ. Νικολάου των Γερόντων (Καμπιέλο)
20:30 Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Πιάτσα)
20:45 Ι.Ν. Αγίων Ιακώβου & Χριστοφόρου (Καθολική Μητρόπολη / Duomo) 21:00 Ι.Ν. Αγ. Σπυρίδωνος. Περιφορά του Επιταφίου μέσα στο Ναό, υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας 22:00 Ι.Ν.Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης, Μητροπολιτικός Ναός (Σπηλιά)
Επιτάφιος της Μητρόπολης
Βράδυ πλέον στις 10, έχοντας ολοκληρωθεί οι περιφορές όλων των επιταφίων της πόλης, ξεκινάει ο Μητροπολιτικός επιτάφιος, συνοδευόμενος από τον Ιερό Κλήρο, τις Αρχές του τόπου, τις φιλαρμονικές που ενώνονται η καθεμία ξανά σε ένα σώμα με τη συμμετοχή όλων των μουσικών τους, τις χορωδίες και πλήθος κόσμου που κρατά αναμμένα κεριά.
Η περιφορά αρχίζει από τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης στην Σπηλιά, ανεβαίνει τα Μουράγια, περνάει από το Λιστόν και το Πεντοφάναρο, για να καταλήξει μέσα από την οδό Νικηφόρου Θεοτόκη ξανά στον Μητροπολιτικό Ναό.
Στην Κερκυραϊκή ύπαιθρο οι επιτάφιοι των χωριών περιφέρονται το βράδυ, ενώ ένα ιδιαίτερο έθιμο που μαγεύει, είναι οι «μπομπόλοι» που πραγματοποιείται στο χωριό Βαρυπατάδες, όπου οι κάτοικοι γεμίζουν άδεια κελύφη σαλιγκαριών με λάδι και βαμβάκι, και τα τοποθετούν αναμμένα στα σοκάκια του χωριού απ’ όπου θα περάσει ο επιτάφιος για να φωτίσουν την διαδρομή.
Τα δρώμενα της Μεγάλης Παρασκευής στην Κέρκυρα, με τους επιτάφιους αλλά και την καθολική συμμετοχή των φιλαρμονικών, χορωδιών, σχολείων, προσκόπων, των πιστών αλλά και των επισκεπτών του νησιού, μεγιστοποιούν το κλίμα κατάνυξης που επικρατεί καθ’ όλη την εβδομάδα, κάνοντας την εμπειρία αυτή μοναδική στον κόσμο.
Μεγάλο Σάββατο
Έχουμε πλέον φτάσει στην αποκορύφωση του Θείου δράματος, και οι εκδηλώσεις στην Κέρκυρα πολλές από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ.
Στους δρόμους της πόλης από όπου θα περάσει αργότερα η λιτανεία του Αγίου, τα μπαλκόνια και τα παράθυρα των σπιτιών στολίζονται με μεγάλα κομμάτια υφάσματος, τα Δαμάσκο ή Φεστόνια. Πρόκειται για πολυτελή υφάσματα, συνήθως μεταξωτά, σε χρώμα πορφυρό ή βυσσινί, έθιμο της Κέρκυρας φερμένο από τους βυζαντινούς που κατέληξαν στο νησί, μετά την πτώση του Βυζαντίου, όπου στις μεγάλες γιορτές για να τιμήσουν και να δώσουν μεγάλη έμφαση κρεμούσαν, τιμής ένεκεν, μεγάλα πορφυρά υφάσματα που ήταν και το χρώμα των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου. Οι Κερκυραίοι πήραν αυτό το έθιμο και το προσάρτησαν στις λιτανείες προς τιμήν του Αγίου Σπυρίδωνος.
Το Έθιμο του Σεισμού
Νωρίς το πρωί στις 6:00, στον Ναό της Παναγίας των Ξένων πραγματοποιείται η αναπαράσταση του εθίμου του σεισμού. Προκαλείται τεχνητός σεισμός με θόρυβο και κούνημα όλων των εικόνων και καντηλιών του ναού. Οι πιστοί συμμετέχουν κτυπώντας τα στασίδια τους ενώ ο ιερέας ραίνει δάφνες.
Η λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνος
Στις 9 το πρωί ξεκινάει η λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνος, σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από τον λιμό το 1553 και ακολουθεί η περιφορά του επιταφίου του ναού, ο μόνος επιτάφιος που περιφέρεται Μεγάλο Σάββατο. Το έθιμο κρατάει από τους Ενετούς, οι οποίοι είχαν απαγορεύσει τις δημόσιες περιφορές των επιταφίων την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ για λόγους ασφαλείας, με αποτέλεσμα οι περιφορές να γίνονταν μέσα στις Εκκλησίες και επέτρεπαν μόνο την λιτάνευση του Αγίου το Μεγάλο Σάββατο το πρωί. Από τότε οι Κερκυραίοι περιφέρουν τον επιτάφιο του ναού του Αγίου το Μεγάλο Σάββατο το πρωϊ, ακολουθούμενο από τις τρείς μεγάλες φιλαρμονικές της πόλης. H Παλαιά παίζει το πένθιμο εμβατήριο του ιταλού συνθέτη Franco Faccio από την όπερα “Amleto”, η Φιλαρμονική “Μάντζαρος” το “Calde Lacrime”(Καυτά Δάκρυα) του C. De Michelis και η Φιλαρμονική “Καποδίστριας” διασκευή του πένθιμου εμβατηρίου από την “Ηρωική Συμφωνία” του Beethoven. Με την ολοκλήρωση της λιτάνευσης , το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος, τοποθετείται στη θύρα για τριήμερο προσκύνημα.
Το έθιμο της «Πρώτης Ανάστασης» με τη ρίψη των «μπότηδων».
Με το πέρας της λιτανείας, στην Μητρόπολη της Κέρκυρας τελείται ο Εσπερινός της Αναστάσεως. Στις 11:00 την ώρα που ο Μητροπολίτης στον ναό ψάλλει τον στίχο «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν…», οι καμπάνες σε όλες τις εκκλησίες της πόλης χτυπούν χαρμόσυνα, αναγγέλλοντας την πρώτη Ανάσταση, ενώ από τα μπαλκόνια και τα παράθυρα, πετούν τους περίφημους μπότηδες.
Οι μπότηδες ή αλλιώς τα κανάτια, είναι πήλινα σκεύη γεμάτα νερό, με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι, δεμένα με κόκκινες κορδέλες. Το σπάσιμό τους σημαίνει απομάκρυνση της κακοτυχίας, καθώς ο θόρυβος που προκαλείται από το σπάσιμο των πήλινων αντικειμένων συμβολίζει τη νίκη της ζωής έναντι του θανάτου. Το έθιμο αποδίδεται σε ένα χωρίο του Ευαγγελίου στο «ίνα συντρίψω αυτούς, ως σκεύη κεραμέως», γι αυτό μέχρι και σήμερα τα κομμάτια από τους σπασμένους «μπότηδες» τα παίρνουν στο σπίτι τους, τόσο οι Κερκυραίοι όσο και πολλοί επισκέπτες του νησιού, προκειμένου να τους φέρουν καλοτυχία και ευμάρεια.
Το έθιμο της Πρώτης Ανάστασης και το σπάσιμο των μπότιδων, που γιορτάζεται μόνο στην Κέρκυρα έχει ρίζες στους Ενετούς. Οι καθολικοί Βενετοί έσπαγαν τις παλιές στάμνες την Πρωτοχρονιά, ως «φόρο» στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπιτικό τους. Οι ορθόδοξοι Κερκυραίοι, υιοθέτησαν το έθιμο και το μετέφεραν χρονικά στο Πάσχα, που οι Ενετοί τους επέτρεπαν να γιορτάζουν μόνο το μεσημέρι.
Αμέσως μετά το σπάσιμο των κανατιών που κρατάει αρκετά λεπτά, οι Φιλαρμονικές βγαίνουν και πάλι στους δρόμους της πόλης και παιανίζουν χαρούμενα εμβατήρια και το αλέγρο μαρς «Μην φοβάστε Γραικοί».
Το Έθιμο της Μαστέλας
Στις 11:01 στην Πίνια, που ήταν το παλιό εμπορικό κέντρο της πόλης, αναβιώνει ένα άλλο έθιμο αυτό της «Μαστέλας» που οργανώνεται από τον Οργανισμό Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων. Το έθιμο θέλει από τις προηγούμενες ημέρες, να τοποθετείται από τους Πινιαδόρους, ένα μεγάλο ανοιχτό βαρέλι γεμάτο νερό την «Μαστέλα», που είναι στολισμένο με μυρτιές, φοίνικες και κορδέλες, στο οποίο όσοι περνούσαν από εκεί έριχναν κέρματα και έκαναν μια ευχή για καλοτυχία. Την ώρα που ακούγονταν οι καμπάνες της Ανάστασης, οι Πινιαδόροι έπιαναν έναν περαστικό και τον έριχναν μέσα στο νερό, αυτός κατάβρεχε τον κόσμο με το νερό και βγαίνοντας έπαιρνε όλα τα τυχερά κέρματα από το βαρέλι.
Η παράδοση του Αγίου Φωτός και η Ανάσταση
Βράδυ Μεγάλου Σαββάτου και στην καθολική Μητρόπολη (Duomo) που βρίσκεται στην πλατεία του παλιού δημαρχείου, στις 21:00 τελείται η ακολουθία της Πασχαλινής Αγρυπνίας, με τη συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου και πολυφωνικής χορωδίας, χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου των Καθολικών, η οποία ολοκληρώνεται στις 23:00.
Στις 22:00 γίνεται στο Πεντοφάναρο η υποδοχή του Αγίου Φωτός, με την παρουσία των τοπικών Αρχών, το οποίο μεταφέρεται στον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής όπου αρχίζει η Ακολουθία της Αναστάσεως του Κυρίου, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτη Κερκύρας κ.κ. Νεκταρίου. Τελευταία, έχει καθιερωθεί η τελετή παραλαβής του Αγ. Φωτός από τον καθολικό Αρχιεπίσκοπο, ο οποίος διακόπτει τη Θεία Λειτουργία που τελείται στο Duomo για να παραλάβει από τα χέρια του ορθόδοξου Μητροπολίτη το Άγιο Φως. Η πομπή συνεχίζει προς το Ναό της Αγ. Παρασκευής στην Πόρτα Ρεμούντα, όπου στις 23:00 πραγματοποιείται η Ακολουθίας Παννυχίδος Αναστάσεως.
Στις 23:40, ξεκινά η μετάβαση στο Πάλκο της Πάνω Πλατείας, όπου, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Κερκύρας, τελείται η Ανάσταση υπό το φως των χιλιάδων αναμμένων κεριών των πιστών. Μόλις ακουστεί το “Χριστός Ανέστη”, τυμπανοκρουσίες, πολύχρωμα πυροτεχνήματα και βεγγαλικά, στολίζουν τον ουρανό δημιουργώντας ένα μοναδικό υπερθέαμα, ενώ οι μπάντες των τριών φιλαρμονικών αρχίζουν να παίζουν το εμβατήριο «Έρχονται οι Γραικοί», τον ύμνο της Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα.
Μετά την Ανάσταση, στο Λιστόν, στα Ανάκτορα, στους δρόμους αλλά και ο Σταυρός στο Παλαιό Φρούριο αλλάζουν φωτισμό και από μοβ γίνονται πάλι λευκά, το πλήθος φιλιέται και ανταλλάσει ευχές, αναφωνώντας το «Χριστός Ανέστη».
Στα σπίτια, τα εστιατόρια και τις ταβέρνες ακολουθεί το παραδοσιακό τραπέζι με εδέσματα όπως τα “τσιλίχουρδα”, την τοπική παραλλαγή της γνωστή μαγειρίτσας, τα κόκκινα αυγά, τις φουγάτσες και το κρασί. Στις 12.30 Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία τελείται τη νύχτα στους Ιερούς Ναούς: Αγίων Πάντων, Παναγίας των Ξένων, Αγ. Ιάσονος και Σωσίπατρου, Αγ. Τριών Μαρτύρων, Κοιμήσεως Υ.Θ. Μαμάλων, Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης (Κουλίνες), Αγ. Πάντων (Γουβιών) και στις Ιερές Μονές: Υ.Θ. Πλατυτέρας, Αγ. Ευφημίας, Υ.Θ. Κασσωπίτρας (Κανόνι) και Αγ.Θεοδώρων (Στρατιά).
Κυριακή του Πάσχα
Στις περισσότερες εκκλησίες της Κέρκυρας, νωρίς το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, τελείται η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία βασισμένη στην Ευαγγελική Περικοπή «… πρωῒ τῆς μιᾶς Σαββάτων ἔρχονται ἐπὶ τὸ μνημεῖον, ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου» και αμέσως μετά λιτανεύετε η Εικόνα της Αναστάσεως του Κυρίου, σύμφωνα με τη βυζαντινή παράδοση συνοδεία των φιλαρμονικών. Ιδιαίτερη είναι η λιτάνευση της εικόνας της αναστάσεως του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα, με τη συμμετοχή δύο φιλαρμονικών.
Ακολουθούν και άλλες εκδηλώσεις το απόγευμα της Κυριακής, όπως η Ακολουθία της Αγάπης, περιφορές εικόνων, Λιτανείες σε διάφορα μέρη του νησιού μέχρι και την δεύτερη Κυριακή του Πάσχα (Κυριακή του Θωμά) όπου γίνονται περιφορές εικόνων και Λιτανείες σε όλα σχεδόν τα χωριά του νησιού.
Στην ύπαιθρο, η περιφορά της Εικόνας της Αναστάσεως γίνεται το πρωί ή το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, ενώ σε κάποιους οικισμούς πραγματοποιείται τη «Νιά Δευτέρα», με την συμμετοχή των κατοίκων του χωριού καθώς και κάποιας φιλαρμονικής ή χορωδίας της υπαίθρου.
H εβδομάδα μετά το Πάσχα στην Κέρκυρα ονομάζεται «ενιά» ή «νια», δηλαδή νέα. Την δεύτερη μέρα του Πάσχα (Nια Δευτέρα) σε όλο σχεδόν το νησί γίνονται λιτανείες. Νωρίς το πρωί, μετά τη λειτουργία η κάθε εκκλησία βγάζει το φλάμπουρο, τα εξαπτέρυγα και το σταυρό της και ψάλλονται δεήσεις. Λιτανείες τελούνται στα χωριά Βάτος, Γιαννάδες, Κοκκίνι και Πέλεκας τα οποία κατευθύνονται προς γραφικά εξωκκλήσια της κερκυραϊκής υπαίθρου, όπου ακολουθεί η θεία Λειτουργία. Λιτανεία τελείται και στην Άνω Κορακιάνα, με τη συμμετοχή της φιλαρμονικής του χωριού, η οποία θεωρείται μία από τις παλαιότερες λιτανείες της υπαίθρου της Κέρκυρας. Μεγάλες λιτανείες με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου τελούνται την ίδια μέρα και στους Δουκάδες, το Σκριπερό και τους Μακράδες.
Kommentare